Książka dr Jerzego Kajetanowicza pt "Polskie Wojska Lądowe 1945 - 1960 - skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie" - stanowi wspaniałe kompendium wiedzy o tym rodzaju wojsk. Po raz pierwszy zapoznałem sie z nią jesienią ubiegłego roku i od tego czasu zajmuje ona jedno z poczesnych miejsc na pólce mojego archiwum. Wiele informacji, składy organizacyjne i profesjonalizm autora w przedstawieniu w sposób syntetyczny zmian zachodzących na przestrzeni lat 1945 - 1960 w wojskach lądowych - czynią z tej własnie książki prawdziwą "perełkę" w zborach każdego histryka wojskowego.
W tym ogromie informacji są jednak błędy, na które chciałbym zwrócić uwagę.
Mankamentem pracy są dyslokacje poszczególnych jednostek. Podejrzewam, że autor nie posiadał rozkazów operacyjnych D-ców OW o przedyslokowaniu do innych garnizonów. Dzisiaj zajmę się tylko Załącznikiem nr 4 - " zestawienie związków taktycznych i samodzielnych oddziałów wojsk lądowych WP
i ich dyslokacja (1960r.) " str.399 - 400, a ściślej tylko ich dyslokacją.
Na początek trzeba uściślić stan - na który dzień sporządzono w/w zestawienie. Sądząc po wykazie jenostek - zestawienie to prezentuje stan na dzień 01.01.1960r.
Wykaz niezgodnosci:

1. W składzie 23. DP:
- 58.bsap - stacjonował w Helu - Borze, a nie na Oksywiu.
Pisałem o tym już wcześniej w temacie 7. DDes. Batalion ten na mocy Zarz. S. S. G. nr 0141/Org z dnia 30.12.1958r. został przedyslokowany z Oksywia do Boru w terminie do dnia 01.02.1959r. (razem z 54.kopchem).

2. W składzie 6. DPD
- 10.bpd - stacjonował w Oświęcimiu, a nie Krakowie.
Przedyslokowanie 10.bpd z Krakowa do Oświęcimia miało miejsce w dniu 16.10.1958r.
Powrócił do Krakowa dopiero w 1976r.

3. W składzie 16. DPanc
- 46.dah (a nie 41.dah) stacjonował w Braniewie, a nie w Gdańsku.
Dywizjon ten o czym też już wcześniej pisałem na mocy Roz. MON Nr 0010/ORg z dnia 02.10.1958r.
powstał na bazie 46. daa 3. BOW i przekazany został do 16. DPanc z jednoczesnym przedyslokowaniem z Rogowa do m. Braniewo.

4. W składzie 20. DPanc
- mam wątpliwosci czy 8.brozp rzeczywiście stacjonował w Pile. Muszę to jeszce dokładnie sprawdzić.
W kazdym bądź razie w sierpniu 1962r. już jako 19.krozp stacjonowała na pewno w m. Czarne.

5. W składzie 5. DPanc
- podobnie jak poprzednio - 12.dar autor wskazuje na Gubin, wg moich informacji był to już Kostrzyn.

6. W składzie 10. DPanc
- 8.dar stacjonował w Tarnowskich Górach, a nie w Strzegomiu.
Dywizjon ten w 1958r. przeniesiony został z Strzegomia do Tarnowskich Gór.

7. W składzie 1. DZ
- 4.daplot stacjonował w Modlinie, a nie Lidzbarku Warm.
Dywizjon ten w listopadzie 1958 r. został przedyslokowany z Lidzbarka Warm. do Modlina.
Powstał na bazie 39. daplot 21. DP w kwietniu 1957r.
- 5.dar (2550) stacjonował w Giżycku, a nie Lidzbarku Warm.
W maju 1957r. - 5. dar przedyslokowano z Legionowa właśnie do Giżycka. W sierpniu 1961r. na pewno stacjonował w Gizycku. Wątpię więc, żeby w tym przedziale czasowym 5. dar stacjonował w Lidzbarku Warm. , a to dlatego, że w składzie 21. DP nie było dar - i nie można poprzez analogię do 4.daplot -
dyslokować go w Lidzbarku Warm.

8. Wojska Inżynieryjne
- 7.ppont (3774) - stacjonował w Dęblinie, a nie Płocku.
Roz. MON Nr 031/Org z dnia 19.04.1957r. w terminie do dnia 15.08.1957r. - 7.ppont przeformowano
i jednocześnie przedyslokowano z Płocka do Dęblina. W tym samym czasie koszary po 7. ppontw Płocku przejął w całości 63. bmost przeformowywany na 1. Pułk Drogowo - Mostowy.
Na marginesie w pracy dr Kajetanowicza nie ma w ogóle nic na temat jednostek kolejowych i drogowych (a szkoda).

9. Wojska Chemiczne
- 2.bmo (1442) stacjonował w Grupie lub Grudziądzu, ale na pewno nie w Orzyszu.
W 1955r. 2. bmo przedyslokowano z Działdowa do Grupy, a w 1957r. do Grudziądza. Inne źródła podają, że przedyslokowanie z Grupy do Grudziądza miało miejsce w 1961r.
- 4.brchem stacjonował w Toruniu, a nie w Grupie.
W listopadzie 1957r. przeformowano 51.krchem i odkażania uzbrojenia na 4.brchem i odkażania uzbrojenia, jednocześnie przedyslokowując go z Grupy do Torunia (w 1963r. - do Brodnicy).
- 5.brchem (2885) - stacjonował w Zgorzelcu, a nie w Krotoszynie.
W dniu 07. 06. 1957r. - 53. krchem i odkażania uzbrojenia przeformowano na 5. brchem i odkażania uzbrojenia (2885), jednocześnie przedyslokowując go z Krotoszyna do Zgorzelca (koszary przy ul Boh. II Armii WP). W 1958r przeniesiono 5. brchem i odkażania uzbrojenia do koszar przy ul. Orzeszkowej.
- 26.bopchem - czy Inowrocław ? - nie jestem przekonany.

10. Wojska Łączności
- 9.płącz - stacjonował w Białobrzegach, a nie w Legionowie.
Nigdzie nie spotkałem sie z tym by kiedykolwiek 9.płącz stacjonował w Legionowie.

- 16 brr (4420) - stacjonował w Wałczu, a nie w Beniaminowie (Białobrzegach).
W 1956r 16.batalion radiopelengacyjny przeniesiono do Wałcza, w 1957r przeformowany na 16.brr,
w 1960r na 2. ORRel, a w 1964r. przeniesiono go do Przasnysza.

K. P.

Dotyczy książki P. Pawłowskiego "ŚOW..."

Nie czuje się kompetentny do recenzowania tej świetnej według mnie pracy. Mam tylko jedno pytanie. Na str. 45 w. 1 i 2 od góry jest: "Na początku 1948 r. w skład DOW IV wchodziły następujace jednostki" i tu jest przypis nr 86 z którego wynika, że jest to dyslokacja jednostek WP w czasie pokoju, 2 stycznia 1947 r.
Można prosić bardziej kompetentnych ode mnie o wyjaśnienie. Czy to błąd dotyczacy pomieszania lat, czy ja czegoś nie zrozumiem?

I jedna uwaga. Na str. 28 w przypisie 31 powoływany jest Dz. U. RP nr 32, poz. 33. Powinno być Dz. U. RP nr 33, poz. 196.

Również mam pytanie odniśnie książki p. Kajetanowicza kiedy i gdzie będzie można ją kupić.
Czy ktoś zna wydawnictwo. Podawał chyba Jarosław Ciślak niestety nie zanotowałem.
Mam nadzieję, że są w niej zbiorcze dane o ilości uzbrojenia LWP. Szczególnie zależy mi na artylerii w tym przeciwlotniczej i ppanc. M-30, MŁ-20, D-1, A-19, M-120, M-82 i dz.plot.37/39 chyba po 1960r. już nie dokupowaliśmy - czy podobnie było z D-44.
Może będą jakieś inne ciekawostki.
Co do liczby dywizji ukształtowała się podobno w 1965 r.

Wiesławie !

Dotyczy książki P. Pawłowskiego "ŚOW..."

Na stronie 45 w/w pracy prezentowany skład DOW IV dotyczy stanu na dzień 02. 01. 1947r. , a nie początków 1948r. (czyli tak jak w przypisie 86). Gdyby był to poczatek roku 1948 - to m. in. Pułki Artylerii Samobieżnej miałyby nazwę Pułki Arylerii Pancernej (przeformowanie pas i ich przemianowanie na papanc miało miejsce na podstawie Roz. Nr 051/Org z dnia 19. 02. 1947r. ). Jest jeszcze kilka drobnych szczegółów, które wskazują, że jest to początek roku 1947, a nie 1948 r.
Przyznam, że ja osobiście bardzo nie lubię tego typu sformułowań: na poczatku roku, z końca roku,
w połowie roku itp.
Twoje uwagi dot. przypisu 31 na str. 28 są jak najbardziej słuszne.
Pozdrawiam.

K. P.