W ostatnim numerze dwumiesięcznika „Poligon” (listopad-grudzień 2014) ukazał się ciekawy artykuł naszego Kolegi, płk dr hab. Jerzego Kajetanowicza pt. „Dywizje zmechanizowane Wojska Polskiego w latach 1950-1954”.
Bogactwo informacji zawartych na jedenastu stronach pisma trudno jest streścić, dlatego ograniczę się do podania śródtytułów:

Plany rozwoju wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1950-1954 i ich realizacja
Struktury organizacyjne dywizji zmechanizowanych
Dywizja zmechanizowana wz. 1950
Dywizja zmechanizowana typu A wz. 1951
Dywizja zmechanizowana typu B wz. 1951
Dywizja zmechanizowana typu B wz. 1954
Uzbrojenie dywizji wojsk zmechanizowanych

Opisano dokładnie i przystępnie strukturę dowództwa dywizji oraz jej oddziałów i pododdziałów. Przekształcenia dywizji zaprezentowane w formie tabelarycznej wzbogacono o numery etatów oraz jednostek wojskowych.
W artykule zamieszczono trzy schematy organizacyjne, osiem tabel oraz interesujące ilustracje.
Na końcu artykułu w przypisach Autor zestawił rozkazy organizacyjne oraz etaty. Sporą część tych materiałów źródłowych zamieścił na naszym Forum Kolega Krzysztof Puchala. Dlatego wiele bardziej interesująca jest lektura artykułu łącznie z udostępnionymi przez Krzysztofa rozkazami.

Witam

Poziom merytoryczny i sposób przekazania wiedzy / w tym przypadku bardziej popularno-naukowej / przez Pana Jerzego Kajetanowicza - jak zwykle na bardzo wysokim poziomie .
Materiał przedstawiony w sposób zrozumiały dla czytelnika . Po prostu chce się czytać .
Moim zdaniem jest to publikacja bardzo wartościowa , a profesjonalizm autora widać na każdym kroku .

Kilka drobnych uwag :

* str. 66 Podrozdział „Dywizja zmechanizowana wz.1950” - w zdaniu „W jej skład wchodziły : … ,
ruchome warsztaty naprawy czołgów , ruchome warsztaty naprawy sprzętu artyleryjskiego
i ruchome warsztaty naprawy samochodów.” oraz na str. 68 i str. 69 - użyta jest nazwa w l. mnogiej
„Warsztaty” , powinna zaś być użyta w l. pojedynczej jako „Warsztat ….” .

* str. 71 Podrozdział „Dywizja zmechanizowana typu B wz. 1951” - w pierwszym zdaniu powinno
być „W grudniu 1952 r. z chwilą...” , a nie „W grudniu 1951 r. z chwilą...” . Rozkaz organizacyjny
Ministra Obrony Narodowej Nr 0082/Org. z dnia 04.12.1952 r. nakazywał przeformować
19. i 20.DZ na nowe etaty w terminie do dnia 15.01.1953 r.

* W tabeli 7 na str. 73 powinien być 35.Ciężki Pułk Czołgów i Artylerii Pancernej , a nie Pułk
Czołgów i Artylerii Pancernej . Tak jest zapisane w rozkazie Ministra Obrony Narodowej
Nr 0046/Org. z dnia 22.09.1954 r. W tej samej tabeli jako bazę do formowania 35.Kompanii
Rozpoznawczej powinien być wykazany Pluton Zwiadu , a nie Pluton Rozpoznawczy .

A tak w ogóle to w grupie „5” /wojska pancerne i zmechanizowane/ w latach 1945 - 31.12.1968 naliczyłem w sumie 417 etatów . Niestety nie mogę ustalić nazw n/w etatów :

* 5/139 i 5/188 z 1955 r.
* 5/191 - Ruchoma Baza Remontu Czołgów Dywizji Pancernej ( ale , której dywizji ? )
* 5/259 i 5/260 z przełomu 1960/1961 r.
Może ktoś zna nazwy tych etatów ?.

Pozdrawiam

Cześć, Krzysztofie!
Zamierzałem odnaleźć interesujące Cię nazwy etatów 5/259 i 5/260 z przełomu 1960/1961 r.
W tym celu przejrzałem rozkazy organizacyjne z lat 1959 i 1961 - bez skutku.
Rozkazami takimi z 1960 roku nie dysponuję, dlatego przypuszczam iż tam może znajdować się odpowiedź na Twoje pytanie w tym zakresie.
Przejrzałem również moje notatki z nie uporządkowanymi nazwami etatów z różnych lat. Podobnie jak Ty próbowałem to w swoim czasie usystematyzować, lecz zadanie mnie przerosło i temat zarzuciłem. Też nie znalazłem informacji, których poszukujesz.
Mimo wszystko chciałbym uporządkować to co zarejestrowałem, by artykuły takie jak recenzowany obecnie móc czytać "ze zrozumieniem". Dlatego mam do Ciebie prośbę - czy mógłbyś zamieścić wykaz grup etatów, bo ja w tym się gubię. Nie wiem jaki akt tę sprawę normował.

Skoro jesteśmy przy etatach, mam pytanie odnośnie etatu 2/7 i 2/9. Co to były za etaty ??

I druga sprawa - Pan Krzysztof Puchala w swoim opracowaniu które tu na forum było prezentowane, w składach DP podawał Oddział Informacji, czy on podlegał pod D-two DP ?? Czy był to pododdział "przy" DP.

Jeszcze jedna sprawa w książce Pana J.Kajetanowicza 'Polskie wojska lądowe w latach 1945-1960' na str 64 mamy schemat DP, i tam jest wymieniony "dywizjon artylerii samobieżnej" (zapewne chodzi o pododdział o etacie 2/4). Natomiast Pan K.Puchala w swoim tekście publikowanym na forum zawsze z etatem 2/4 posługiwał się nazwą "Samodzielny Dywizjon Artylerii Zmotoryzowanej dział 76mm".

Która nazwa jest prawidłowa Panowie ??

Witam

Serdecznie dziękuję za uzupełnienia etatów z grupy „5” .
Muszę powiedzieć , że od wielu już lat te brakujące numery etatów były dla mnie wielką „zagadką” ,
na którą nie znałem odpowiedzi . Coś musiałem przeoczyć przy sporządzaniu notatek .
Jeszcze raz wielkie podziękowania . Dzieje tych jednostek są mi mało znane ponieważ nie udało
mi się dotrzeć do materiałów źródłowych .

# Nie znam treści rozkazu / zarządzenia z drugiej połowy 1955 r. na mocy , którego 29.Samodzielny Szkolny Batalion Artylerii Pancernej w Sztumie został przeformowany z etatu nr 5/94 na etat nr 5/139. Domyślam się , że tego przeformowania dokonano na mocy Zarządzenia organizacyjnego Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0159/Org. z dnia 01.07.1955 r. No , ale jest to tylko moje przypuszczenie . Czy może Pan to potwierdzić ?.

# Co do etatów 5/187 i 5/188 Batalionu Czołgów i Artylerii Pancernej - rozumiem , że :

Zarządzeniem organizacyjnym Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0189/Org. z dnia 12.09.1955 r. w terminie do dnia 20.12.1955 r. nakazano przeformować :

* 4.Pomorski Pułk Czołgów Ciężkich /1.KPanc/ , na :
- 32.Pomorski Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej - JW 1578 Lębork
( według etatu Nr 5/188 o stanie osobowym 288 wojskowych i 4 kontraktowych )
* 6.Drezdeński Pułk Czołgów Ciężkich /2.KPanc/ , na :
- 34.Drezdeński Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej - JW 1674 Biedrusko
( według etatu Nr 5/188 o stanie osobowym 288 wojskowych i 4 kontraktowych )

Ale już po 2-ch miesiącach Zarządzeniem organizacyjnym Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0254/Org. z dnia 18.11.1955 r. przeformowano :

* 32.Pomorski Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej - JW 1578 Lębork
- na nowy etat Nr 5/187 o stanie osobowym 280 wojskowych i 5 kontraktowych )

* 34.Drezdeński Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej - JW 1674 Biedrusko
- na nowy etat Nr 5/187 o stanie osobowym 280 wojskowych i 5 kontraktowych )

Wynikałoby z tego , że etat 5/188 istniał bardzo krótko . Zastanawia mnie jednak dlaczego najpierw
był etat z wyższym numerem 5/188 , a zarządzeniem późniejszym był etat z niższym numerem
tj. 5/187 .

# Niestety nie znam rozkazu / zarządzenia z 1956 r. nakazującego przeformowanie 7.Ruchomej Bazy
Remontu Czołgów /10.DPanc/ z etatu nr 5/186 na etat nr 5/191 . Rozkazem MON Nr 0058/Org.
z dnia 19.09.1955 r. jednostka ta otrzymała etat nr 5/186 . Ale już Rozkazem organizacyjnym
Ministra Obrony Narodowej Nr 0025/Org. z dnia 02.04.1957 r. jednostkę przeformowano z etatu
nr 5/191 na etat 5/223 . Czyli gdzieś w okresie 09.1955 - 04.1957 jednostka ta musiała otrzymać
etat 5/191 . Ale kiedy i jakim rozkazem / zarządzeniem ?.

Pozdrawiam

Krzysztof P.

Cześć Bogusław

Ja też nie znam treści aktu , który wprowadzał grupy etatów . Dlatego też nazywam je „roboczo” .
Poniżej I część wykazu grup etatów z lat 1945 - 31.12.1968 r.
W nawiasach podałem numery etatów , których nazw nie znam .
Wdzięczny będę za pomoc w ustaleniu ich nazw .

Pozdrawiam


1” - Jednostki i instytucje centralnego podporządkowania - 643 etaty
( 1/1-1/5 , 1/9 , 1/14-1/15 , 1/18 , 1/21 , 1/24-1/28 , 1/39-1/41 , 1/47 , 1/49 , 1/60 , 1/66 , 1/86 , 1/88 , 1/90 , 1/110-1/118 , 1/125 , 1/141 , 1/143 , 1/145 , 1/166 , 1/168 , 1/179 , 1/189-1/190 , 1/192 , 1/218 , 1/223-1/226 , 1/230 , 1/243 , 1/258 , 1/262-1/263 , 1/269 , 1/271-1/276 , 1/279-1/281 , 1/301 , 1/304-1/305 , 1/307-1/309 , 1/311-1/314 , 1/316 , 1/318-1/327 , 1/339-1/343 , 1/347-1/348 , 1/350-1/351 , 1/358 , 1/360 , 1/364 , 1/366 , 1/369 , 1/374 , 1/415 , 1/421 , 1/435 , 1/449 , 1/547 , 1/571 , 1/588-1/589 , 1/620-1/621 )

„2” - Piechota - 304 etaty
( 2/7 , 2/11-2/19 , 2/28-2/29 , 3/37-2/39 , 2/47-2/49 , 2/57-2-59 , 2-67-2/69 , 2/151 , 2/189 , 2/200 )

„3” - Kawaleria - 49 etatów ( bez braków )

„4” - Artyleria - 301 etatów
( 4/12 , 4/79-4/81 , 4/94 , 4/96 , 4/101-4/104 , 4/114-4/116 , 4/158 )

„5” - Wojska pancerne i zmechanizowane - 417 etatów
( 5/1 , 5/3-5/5 , 5/259-5/260 )

„6” - Wojska lotnicze - 518 etatów
( 6/118-6/121 , 6/125 , 6/144-6/151 , 6/155 , 6/157 , 6/159-6/161 , 6/163-6/164 , 6/166 , 6/169 , 6/173-6/175 , 6/182-6/183 , 6/185-6/186 , 6/188-6/189 , 6/192 - 6/194 , 6/197 , 6/199-6/201 , 6/207 , 6/214-6/215 , 6/217 , 6/222 , 6/233 , 6/239-6/240 )

„7” - Wojska Ochrony Pogranicza ( od 1946 r. ) ( w MON ) - 61 etatów
( 7/20-7/21 , 7/23-7/32 )

„8” - Wojska Ochrony Pogranicza ( do 1946 r. ) , Informacja Wojskowa ( od 1946 r. do 1947 r. )
- 36 etatów ( 8/13-8/14 , 8/17-8/19 , 8/21-8/24 , 8/26-8/35 )

„8” - Wojska OPL /OPK/ ( od 1950 r. ) - 103 etaty
( 8/10 , 8/22 , 8/24-8/31 , 8/34-8/35 , 8/40 , 8/43 , 8/79 )

„9” - Jednostki wartownicze i ochrony - 112 etatów
( 9/1 , 9/4 , 9/7 , 9/12-9/13 , 9/43 , 9/52 , 9/58 , 9/60 , 9/62 , 9/64 , 9/69-9/71 , 9/73 , 9/78 , 9/80 , 9/82 , 9/87 , 9/94-9/96 , 9/98 )

„10” - Wojska kolejowe - 35 etatów
( 10/1 , 10/13 )

„11” - Wojska drogowe - 22 etaty
( 11/4 )

„12” - Wojska chemiczne - 46 etatów
( 12/17-12/18 )

„13” - Wojska inżynieryjne - 140 etatów
( 13/1-13/2 , 13/42-13/43 )

„14” - Wojska łączności - 236 etatów
( 14/27 , 14/49 , 14/66-14/67 , 14/71-14/72 , 14/79, 14/85-14/91 , 14/94, 14/97 , 14/99 , 14/103 )

„15” - Administracja wojskowa , Wojska OT - 106 etatów
( 15/1-15/7 , 15/15-15/19 , 15/85 , 15/96-15-97 )

„16” - Służba samochodowa - 81 etatów
( 16/34-16/35 , 16/39 , 16/41 , 16/43 )

„17” - Warsztaty i zakłady wojskowe - 42 etaty
( 17/17)

„18” - nie znam ani jednego etatu z tej grupy

„19” - Jednostki budowlane i pracy - 32 etaty
( 19/1 , 19/3 , 19/7-19/9 , 19/26-19/27 , 19/31 )

„20” - Wojskowe zakłady naukowe , szkoły , ośrodki - 558 etatów
( 20/1-20/4 , 20/6 , 20/16 , 20/22-20/23 , 20/39 , 20/50 , 20/52-20/53 , 20/64 , 20/84 , 20/92 , 20/109-20/110 , 20/124 , 20/130 , 20/133 , 20/137 , 20/139 , 20/151 , 20/165 , 20/170 , 20/175-20/178 , 20/182-20/186 , 20/190-20/192 , 20/194 , 20/203-20/204 , 20/206-20/221 , 20/223-20/228 , 20/231-20/233 , 20/237-20/239 , 20/244-20/251 , 20/253-20/255, 20/257-20/262 , 20/264-20/265, 20/267-20/269 , 20/271-20/274 , 20/276-20/280 , 20/282-20/290 , 20/292-20/302 , 20/304-20/305 , 20/307-20/308 , 20/310-20/314 , 20/316-20/330 , 30/332-20/334 , 20/336 , 20/338-20/342 , 20/344 ,20/346 , 20/351-20/360 , 20/362-20/371 , 20/373 , 20/375 , 20/380 , 20/405-20/408 , 20/410 , 20/412-20/415 , 20/417-20/418 , 20/442 )

Cześć Jacek

Etatu nr 2/7 nie znam . Chyba był to etat rezerwowy , ale nie jestem pewien .
Podobnie ma się sprawa z etatem nr 2/9 , ale spotkałem jeden dokument ( konkretnie meldunek o stanie osobowym DP z 1945 r. , w którym wykazano etat nr 2/9 Piekarnia Wojskowa o stanie osobowym 43 ludzi , w tym 3 oficerów , 7 podoficerów i 33 szeregowców oraz 8 koni taborowych . Dziwne to bo jest to jedyny dokument jaki widziałem , który określa zarówno nazwę jak i stan osobowy tego etatu .

Z tego co wiem Oddziały Informacji były „przy” DP i podlegały pod Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego .

Pozdrawiam

Pytanie głównie do p.Jerzego

W książce Pańskiej 'Polskie wojska lądowe w latach 1945-60' numery etatów DP typu 'C' z listopada 1946 roku oznaczył Pan jako 2/70-76, czyli etat 2/76 powinien być w składzie tej dywizji prawda ?? Wg notatek Pana Krzysztofa Puchali jest to pluton strzelecki Oddziału Informacji.

Ale Panowie później pojawił się etat DP z września 1948 wg etatów 2/76-2/82.

No i mamy tu problem bo etat nr 2/76 wg obu Panów występuje w dwóch typach dywizji, i teraz u Pana Krzysztofa jest to jako ten pluton jak i zarówno D-two DP wzoru IX.1948

Panowie ja do dyskusji dołączę stronę z rozkazu 0056/Org. z 1949 roku , gdzie wyraźnie etat 2/76 jest etatem D-twa DP (przynajmniej ja tak to interpretuję). Proszę zajrzeć do załącznika, jest to 1sza strona tego rozkazu i zaznaczyłem tam etat 2/76 w tekście.

Cześć, Krzysztofie!
Bardzo dziękuję za przybliżenie kwestii nazewnictwa etatów.
Sporządziłem wydruk i będę przeglądał moje zapiski oraz rozkazy, którymi dysponuję. O ile coś z nawiasów znajdę, to niezwłocznie Tobie przekażę.
Jak zaznaczyłeś - jest to pierwsza część; ja spotykałem numery grup powyżej 50. i nie wiem ile ich było (jest) ogółem.
Może pan płk Kajetanowicz będzie mógł nam pomóc i wskaże akt prawny z nazwami grup etatów?